قالب بندی چیست ؟ انواع قالب بندی

قالب بندی 

سازه های بتنی یکسری عملیات مهم دارند، از جمله این عملیات میتوان به قالب بندی اشاره کرد. این عملیات از نظر اقتصادی و اجرایی تاثیر زیادی بر روی ساختمان سازی دارد. به همین علت شیوه اجرا و نکات ظریف آن در کل پروژه تاثیر گذار است. حتی خصوصیات نهایی ساختمان نیز از این امر تاثیر می گیرد. قالب ها در ساختمان های بتنی، وزن بتن خیس را تحمل میکنند. برای اجرای قالب بندی و ساخت قالب هزینه زیادی میشود. به طور کلی این امر بسیار حساس بوده و اگر به درستی انجام نشود، پروژه متحمل هزینه های زیادی میشود. اگر عملیات قالب بندی به درستی انجام نشود، بتن خوب سفت نمی شود.

انواع قالب و قالب بندی در سازه های بتنی :

برای ساخت سازه بتن مسلح، ابتدا بتن ها را در قالب میریزند. بعد از زمان کوتاهی این بتن ها شکل قالب را به خود میگیرند.  مهم ترین گام در احداث سازه‌های بتنی، شیوه قالب‌بندی می باشد. اهمیت این موضوع در حدی ست که باید همه افراد دخیل در پروژه در جریان کامل کار باشند. افرادی مثل مجری، پیمانکار، استادکار و..آنها باید تمام مسائل قالب بندی، مصالح، ابعاد و شیوه اجرای کار را به طور کامل بدانند.

زمانی که قالب ها در مکان مورد نظر قرار گرفت باید به طور دقیق بررسی شود. باید با دقت درزهایی که ممکن است بتن از آنها سرازیر شود را پرکنیم. پایه های اطمینان نیز خیلی مهم هستند. زیرا این پایه ها باعث پایداری قالب بندی میشوند. گزینه مهم بعدی ترازبندی دقیق است. اگر بتن ریزی با دقت انجام نشود، ترازبندی مشکل دار میشود یعنی بخشی از قالب پر شده و بخشی دیگر خالی می ماند. مهاربندی افقی نیز باید با نظرات درست انجام شود. اگر بارهای زنده و مرده وارد به قالب ها را در نظر نگیریم ، قالب به زودی خراب میشود.

شرایط قالب‌بندی :

• شیوه ساخت و نصب قالبها باید به شکلی انجام شود که شکل، اندازه و فرمت بتن به خوبی حفظ شود.
• محکم بودن قالب نیز مهم است. قالب ها باید در برابر وزن و فشار بتن ها تازه مقاوم باشند.
• نصب و باز کردن قالب ها باید راحت باشد. این موضوع باعث کاهش اتلاف وقت و هزینه میشود.
• باید بتوانیم به راحتی با تجهیزات موجود قالب ها را جا به جا کنیم.
• درزبندی قالب ها باید با دقت انجام شود تا از اتلاف هزینه و صدمات احتمالی جلوگیری شود.

• از مفتول قالب بندی برای اطمینان از استحکام قالب ها حتما استفاده شود.

مصالح مورد استفاده در ساخت قالب :

از مصالح گوناگونی می توانیم برای ساخت قالب ساختمانی بتنی استفاده کنیم. این قالب ها را به طور مختصر در زیر بررسی میکنیم.

قالب آجری :

برای قالب بندی، شالوده ها و دیوارهای نزدیک خاک بکار می رود. جهت پیاده سازی این قالب یک دیوار به ضخامت ۱۰ یا ۲۰ سانتی متر میسازند. این ضخامت به ارتفاع بتن و نیروهای وارد بستگی دارد. یک لایه ورق نایلونی برای جلوگیری از  کرمو شدن بتن و مکیده شدن آب بکار می رود.در صورتی که نتوان از این ورق ها استفاده کرد. باید سطوح را به خوبی آبپاشی کنیم. از جلوگیری نفوذ آب در قالب ها نباید غافل شویم.

قالب چوبی :

در این نوع قالب، چوب و تخته چند لا استفاده میشود. حتی جهت درست کردن قاب قالب، نیز از آن استفاده میکنند. برای ساخت قالب از الوار، تخته و تخته چند لایه نیز استفاده میکنند.

باید در ساخت این نوع قالب بندی ساختمانی دقت بیشتری شود. زیرا باید بتوان به راحتی با نیروهای کارگاه آن را جا به جا شود. در زمان نصب و بتن‌ریزی باید دقت شود که به هیچ سطح یا لبه ای آسیب نرسد. در مرحله آخر؛ نگهداری و انبار قالب ها نیز از اهمیت زیادی برخوردار است.

قالب فولادی :

زمانی که حجم کار زیاد باشد و همینطور سطوح دارای تنوع زیادی بوده و ابعاد نیز کم باشد از این قالب استفاده میشود.استفاده از این نوع قالب، در این حالت مقرون بصرفه تر است. قیمت قالب فولادی بالاست اما از آنجایی که عمر زیادی دارد، پروژه را متحمل هزینه زیادی نمیکند. قالب های فولادی، مقاومت زیادی داشته و به راحتی باز و بسته میشوند. در شرایط گرم یا سرد آب و هوایی مراقبت از آنها مهم است. اصولا برای استحکام قالب های فولادی،  مفتول گالوانیزه  بکار می رود.

قالب برداری :

۱. زمانی باید عملیات قالب برداری انجام شود که بتن امکان تحمل نیروی های وارده را داشته باشد. زیرا نباید تغییر شکل بتن ها از تغییر شکل پیش بینی شده، بیشتر شود.
۲. نباید قبل از برداشتن، قطعات بتنی و سایر اعضا،  پایه‌ها و قالبهای باربر را جمع آوری کنیم. زیرا این پایه ها مقاومت اعضا را تحمل میکنند.
۳. در زمان این عملیات باید دقت شود که مراحل به ترتیب انجام شوند. نباید هیچ ضربه ای به قطعات وارد شود. اعضا نباید بار ناگهانی دریافت کنند.زیرا در غیر اینصورت بتن صدمه دیده و دیگر کارایی لازم را نخواهد داشت.
۴. در صورتی که نیاز بود قالب برداری سریعتر انجام شود؛ باید برای نگهداری بتن ها راه حل پیدا کنیم.
۵.شمع برداری نیز باید به شکلی انجام شود که از ضربه خوردن برون محوری یا برون مرکزی جلوگیری شود.